Wraz z rozwojem cywilizacyjnym następuje coraz silniejsza antropogenizacja środowiska naturalnego, zwłaszcza na terenach silnie zurbanizowanych i uprzemysłowionych. Długotrwałe oddziaływanie człowieka na środowisko doprowadziło m.in. do głębokich przekształceń w środowisku gruntowo-wodnym, a zwłaszcza glebowym.
Prawodawstwo polskie nakłada liczne obowiązki na jednostki administracji centralnej, samorządu oraz przedsiębiorców korzystających ze środowiska. Większość obowiązujących przepisów bezpośrednio wynika z członkostwa Polski w Unii Europejskiej i jej prawodawstwa.
Zanieczyszczenia powierzchni ziemi związane są w dużej mierze z terenami poprzemysłowymi, na których prowadzona była intensywna działalność produkcyjna opierająca się m.in. na wykorzystywaniu substancji powodujących ryzyko. Najczęściej występujące zanieczyszczenia w glebie to metale ciężkie, węglowodory alifatyczne, węglowodory aromatyczne oraz wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne.
Identyfikacja terenu zanieczyszczonego poparta powinna być badaniami laboratoryjnymi wykonywanymi wyłącznie w laboratorium akredytowanym. Szczegółową procedurę postępowania określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 września 2016 r. w sprawie sposób prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi (Dz. U. 2016, poz. 1395).
Identyfikacja terenu zanieczyszczonego na podstawie badań terenowych i laboratoryjnych jest początkowym etapem postępowania. Kolejnym krokiem jest zgłoszenie takiego faktu odpowiednim organom ochrony środowiska. Następnie mając określony obszar zanieczyszczony wraz wykazem substancji niespełniających standardów jakości, władający powierzchnią ziemi lub sprawca zanieczyszczenia, zobowiązany jest do usunięcia zanieczyszczenia, najczęściej poprzez wykonanie remediacji.
Remediacja to proces rozumiany jako poddanie m.in. zanieczyszczonej gleby działaniom mającym na celu usunięcie lub zmniejszenie ilości substancji powodujących ryzyko lub ograniczenie rozprzestrzeniania, tak aby tereny zanieczyszczone przestały stwarzać zagrożenie dla zdrowia ludzi lub stanu środowiska. W przypadku terenów silnie zanieczyszczonych, zwłaszcza metalami ciężkimi można wykonywać prace związane z wymianą gruntu i prowadzeniem remediacji ex-situ, lub częściową wymianą gruntu np. poprzez wiązanie zanieczyszczenia w gruncie za pomocą minerałów ilastych oraz wysokiego odczynu gleby.
W przypadku terenów zanieczyszczonych substancjami ropopochodnymi można wykonać remediację in-situ bez wymiany gruntu. Jedną z popularniejszych metod in-situ jest bioremediacja przy wykorzystaniu szczepów bakterii lub innych mikroorganizmów, zdolnych do metabolizowania zanieczyszczeń. Bakterie naturalne i inne organizmy rozkładają zanieczyszczenia pochodzenia organicznego, co pozwala na redukcję zanieczyszczeń rezydualnych.
GBA POLSKA oferuje kompleksową usługę remediacyjną, obejmująca wszystkie etapy:
- od etapu rozpoznania zanieczyszczenia,
- poprzez charakterystykę terenu pod względem budowy geologicznej i warunków hydrogeologicznych, przygotowanie niezbędnych dokumentacji,
- po opracowanie koncepcji i wykonanie remediacji przede wszystkim metodą in-situ, na badaniach końcowych, potwierdzających efekt ekologiczny kończąc.
Autor artykułu:
dr Leszek Majgier
Starszy Specjalista ds. Ochrony Środowiska w GBA POLSKA
Zapraszamy do bezpośredniego kontaktu pod adresem e-mail: envind@gba-polska.pl i współpracy z GBA POLSKA!
GBA POLSKA Sp. z o.o. od 20 lat jest rzetelnym i wiarygodnym partnerem w obszarze badań laboratoryjnych i usług intelektualnych dla żywności, środowiska i kosmetyków.
